donderdag 25 oktober 2012

Design gaat de wereld redden


Wie een fobie koestert voor design, doet er goed aan Eindhoven de komende week te mijden. Daar woedt namelijk tot en met 28 oktober de Dutch Design Week. 

Er zijn nogal wat mensen die design beschouwen als een eufemisme voor een hoop koude drukte over zoiets onbelangrijks als de buitenkant van spullen. Allemaal moderne flauwekul, meestal even duur als onpraktisch, een hobby van aanstellers met foute brillen en te veel geld. Het handige van zo’n vooroordeel is dat het zichzelf in stand houdt. Wie niets wil weten van design, komt er dus ook niet achter dat designers zich steeds minder beperken tot de buitenkant van spullen. 

Dat bleek weer eens op de Graduation Show 2012 van de Design Academy Eindhoven, een van de evenementen waarmee de week van het ontwerp zaterdag begon. Al ruim voor de opening dromden belangstellenden samen voor de deuren van de academie, vier hoog in de voormalige Philipsfabriek de Witte Dame. Het is een jaarlijkse trekpleister, de tentoonstelling van afstudeerprojecten. Geen wonder, want er is veel interessants te zien. 

Dan doel ik niet op oogstrelende fluitketels, nieuwe badkamerjuweeltjes of andere verse hebbedingen, want die zijn in de Witte Dame amper voorradig. De Design Academy heeft juist internationaal naam gemaakt doordat ze de lat hoger legt, en op andere plaatsen. Al jaren, en ook dit jaar weer, valt op hoezeer de afstudeerders hun best doen om hun ontwerpen een sociale betekenis te geven. 

Zo won de Franse student Mickael Boulay zaterdag twee prijzen met zijn ontwerp voor mensen met diabetes type 2. Hij ontdekte dat de reguliere apparaatjes waarmee deze patiënten het suikergehalte van hun bloed meten, niet goed werken. De mensen focussen op de precieze cijfers van hun suikerspiegel en worden daardoor onrustig. Deze stress jaagt het suikergehalte juist op en zorgt voor een vicieuze cirkel. Boulay bedacht een eenvoudig instrument waarbij een LED-lichtje alleen maar aangeeft of het suikergehalte hoog, laag of in balans is. 

Ook ontwierp de Fransman een bestek waarmee manueel gehandicapten hun motoriek kunnen helpen verbeteren. Andere studenten kwamen met een milieuvriendelijk toilet, een liefdevolle doodskist, hulpmateriaal voor rampen, ziekenhuisspeelgoed, beeldtaal voor kankerpatiënten, een soort Facebook op buurtniveau, een ecologisch pesticide of een spiegelbeeldige, asymmetrische parkbank die uitnodigt tot ontmoeting en spel.

De ontwerper als sociale ingenieur. Dat thema kwam vrijdagavond ook al aan de orde in een prelude op de Dutch Design Week. Inleiders op een prestigieus designforum waren het erover eens dat de piramide heeft afgedaan als dominante maatschappijstructuur en plaats gaat maken voor netwerken. Ofwel: de hiërarchie maakt plaats voor de gemeenschap, het verticale voor het horizontale. In dat proces kunnen designers een rol spelen, vond men op het forum. Het gaat erom, zo vat de organisatie het zelf samen, hoe de designwereld een nieuw gevoel van verbondenheid kan aanwakkeren en kan meehelpen van de maatschappij een sociale onderneming te maken.

Ik kwam er bijna in een vrome stemming van. Gelukkig zag ik op de valreep nog een ontwerp (van Danielle van Lunteren) voor een fraai en verrassend vloerkleed dat eruitzag als een verzameling keien en toch heel zacht aanvoelde. Want een betere wereld is fijn, maar een mooiere wereld ook.