zaterdag 16 maart 2013

Open Dag Zorg: de patiënt is de grote afwezige




Zaterdag 16 maart houden alle mogelijke zorginstellingen open huis in verband met de landelijke Open Dag van Zorg en Welzijn.

In blije persberichten en tweets attenderen ziekenhuizen op de kans in gezonde toestand een operatiekamer te bekijken, je longen, hart en suikerspiegel te laten opmeten of een kek gipsspalkje te laten aanleggen. Neem een kijkje bij de dialyse, leer een endoscoop gebruiken, kijk eens binnen in een ambulance, volg een live bevalling!

En meer. Leer dansend je lichaam kennen. Neus rond in een klinisch laboratorium. Test hoe hard je kunt fietsen en hoe het staat met je moedervlekjes. Ervaar het toedienen van hartmassage. Proef onze gezonde snacks. Doe mee met de orthopedie-quiz. En volg de workshop Pret met je skelet!

Alles is tof
Persoonlijk kan ik niet goed tegen die opgewekte toon die alles maar tot leuk en tof promoveert. In wachtkamers van klinieken proef ik een heel andere sfeer: daar trilt het stilletjes van de zenuwen, daar hangt een regenboog van vragen boven een land van hoop en vrees. Ik vrees dat de patiënt met al zijn zorgen de grote afwezige is tijdens de Open Dag van Zorg en Welzijn.

Door een paar taaie vormen van medisch ongerief ben ik de laatste jaren nogal eens te vinden in die wacht-, spreek- en behandelkamers. En minder uit noodzaak dan uit belangstelling ook wel eens in zaaltjes en bospaviljoens waar patiënten ervaringen uitwisselen. Een nadeel van zulke lotgenotengesprekken is dat er een heleboel medische details uit andere levens passeren, waar niemand wat aan heeft. Geen twee patiëntenverhalen zijn identiek, zodat de ervaring van de één geen les voor de ander hoeft te zijn. Daar staat tegenover dat het flink kan bemoedigen als je vitale personen ontmoet, die hun voorspelde uiterste houdbaarheidsdatum al jaren geleden passeerden.

Experts in geduld
Wat me tijdens die laatste bijeenkomsten opviel, is dat patiënten met een slepende aandoening per ongeluk experts in geduld worden. Wie ook maar aan het woord kwam, had verhalen over bijwerkingen, complicaties en onvoorziene wendingen in zijn ziektebeeld. Het was opmerkelijk hoe kalm betrokkenen daarover vertelden, alsof het vanzelfsprekend was dat hun snelweg door het leven veranderd was in een weg met haarspeldbochten en ravijnen. Het was geen berusting die ze uitspraken, eerder realisme: het inzicht dat hun leven nu eenmaal deze moeilijke route had gekozen. Inclusief het geduld om vaak te pauzeren, banden te plakken, pleisters aan te brengen en bij te komen van wéér een schrik.

Verwerking van existentiële problemen gaat in fases, menen psychologen: Patiënten moeten door verdringen, verzet en verdriet heen, voordat zij toe zijn aan acceptatie. Zou het? Ik denk dat die fases één kluwen vormen. En dat het de kunst is een passende weg door een veranderd leven te vinden. En wat de Open Dag betreft: goed dat zoveel betrokken professionals klaar staan om een handje te helpen.