zaterdag 26 januari 2013

Hoe handig is een handicap?




Als elk nadeel ook wel een voordeel oplevert, zoals sommige wijsgeren beweren, geldt dat dan ook voor medische manco’s? Hoe handig is een handicap?

De nadelen van een haperende gezondheid zijn duidelijk: je kunt niet wat je wilt en ervaart last en ongemak. Hoe wankeler je gestel, hoe sterker deze bezwaren zich doen gelden. Daar valt bezwaarlijk iets rooskleurigs in te ontdekken.

Met enige moeite kom ik toch op een paar plussen. Mensen die door fysieke of psychische factoren niet goed mee kunnen met de maatschappij, zien zich gedwongen in allerlei opzichten langzamer te leven. Dat is wel eens hinderlijk en onaangenaam, maar die traagheid levert ook iets goeds op: tijd.

Dit klinkt tegenstrijdig, want traagheid lijkt vooral tijd te kosten. Maar wie zich niet haast, heeft meer gelegenheid om te luisteren, te kijken en te ervaren. Zoals de wandelaar zijn omgeving beter in zich opneemt dan de wielrenner, zo beleeft de onthaaste mens ook meer dan de gejaagde. Snelheid vergt concentratie die niet aan andere onderwerpen kan worden besteed, traagheid daarentegen snoept geen aandacht op en biedt dus ruimte aan de waarneming.

Een flink nadeel is dat naarmate een medisch euvel nijpender wordt, de mogelijkheid om arbeid te verrichten slinkt. De één is te labiel voor de vaste structuur van een dienstverband, een ander komt energie te kort, de volgende heeft te veel functionele beperkingen om nog in een job te passen. Daar staat echter tegenover dat banen en hard werken ook weer nadelen in zich dragen: je kunt er burnouts, hartinfarcten, zenuwtoevallen en echtscheidingen aan overhouden. Minder (hard) werken pakt wat dat betreft voordeliger uit.

Sommige mensen vinden dat zij door hun mankementen bewuster zijn gaan leven, meer op de kwaliteit van het leven letten en aandachtiger met intimi omgaat. Voor zulke mensen heeft het medische nadeel stellig een existentieel voordeel gebracht. 

Maar ja, maar ja. Het mag troostend zijn dat elke medaille twee kanten heeft, maar als zieken en gehandicapten zouden kunnen kiezen, zouden ze hun medaille vermoedelijk allemaal het liefst kwijt zijn.