Dag, Bořek Šípek

Sipek in 1987.  Foto Michael Ferron

Ach, Bořek is dood, Bořek Šípek, de grote Tsjechische ontwerper. Ik ben al een fan van hem sinds ik hem in 1987 voor het eerst interviewde. Af en toe kocht ik een van zijn creaties, een paar glazen, een karaf, een zilveren bestek. Twee jaar geleden nog toog ik naar de Amsterdamse galerie Alterego, die heel wat werk van hem aan de man brengt, en keerde terug met vier elegante glazen, verfijnd van kleur, buitenissig van vorm, die nog elke keer dat ik er naar kijk mijn gemoed een kontje geven. En nu is hij dood, 66 jaar pas, kanker.

Het raakt me dieper dan ik dacht. Ik bewaar warme herinneringen aan de keren dat ik hem ontmoette, in Amsterdam, Heerlen, Praag, en me laafde aan zijn verhalen vol liefde voor het leven, de kunst, de levenskunst en de filosofie. Die verhalen spreken ook uit zijn oeuvre. Ik werd in ’87 meteen verliefd op een van zijn eerste ontwerpen, een teder stoeltje, Bambi gedoopt, een mengeling van messing, zijde, esdoornhout en emoties. Toen ik een jaar of wat later overwoog het aan te schaffen, bleek het al een collector’s item en onbetaalbaar. Ik heb het even kunnen strelen, verder ging onze liefdesgeschiedenis niet.

Maar er kwamen wel een paar kleine Šípeks in huis om op hun beurt mijn zinnen te strelen. Bijvoorbeeld voetloze partyglazen waarin de steel is doorgeschoten: je kunt ze niet wegzetten en moet ze aandachtig gebruiken want anders krijg je de steel in je neus. “Erotische glazen,” lichtte hij toe. “Ik wil dat mensen niet met hun handen van mijn producten af kunnen blijven.”

Laat ik mezelf ook nog citeren: “Hij wil samenvoegen,” schreef ik eens, “wat in zijn opinie niet zonder elkaar kan: nut en waarde, toen en nu, doel en gevoel, functie en gebruik, vorm en inhoud, waarheid en illusie. De vraag of een voorwerp handig is en aardig oogt, is hem te beperkt. Het kan zoveel méér, het kan sprookjes vertellen en harten beroeren en het verleden aan het heden knopen. De kracht van een object, aldus Šípek, schuilt minder in wat je ziet dan in wat je voelt.”

Vanavond vullen we zijn eigen glazen en klinken we op hem. Dag, Bořek, na zdraví.