Weer eens naar de Matthäus Passion geweest. En me
afgevraagd of God gelovige componisten voortrekt bij het uitdelen van talent en
inspiratie. Het lijkt er in Bachs geval sterk op, want zijn overdonderende Passie
trekt bijna drie eeuwen na haar ontstaan nog steeds volle zalen vervoerde
luisteraars. Onder wie veel liefhebbers die normaliter niets hebben met religie,
maar voluit zwichten voor deze evangelieverklanking.
Zelf raakte ik behalve van Bach toch ook onder de
indruk van het passieverhaal van mijn naamgenoot. Het is al lang geleden dat ik
Jezus als mijn beste vriend beschouwde – een halve eeuw, schat ik. Zoals bij
zovelen hield mijn katholieke opvoeding niet stand in de woelige baren van de
nieuwe tijd. God trok zich terug in zijn hemel en vertrouwde me toe aan de
agnosten, die Hem weliswaar niet erkenden, maar ook niet ontkenden.
Ik heb me altijd goed kunnen vinden in die
benadering. Ik ‘geloof’ net als de agnosten dat we geen kennis kunnen bezitten
van het goddelijke en dat het dus ook zinloos is een godsdienst met allerlei
geboden en verboden te ontwikkelen. Maar zo’n roomse jeugd als de mijne laat
zich niet zomaar uitgummen. Er is indertijd in al die kerken en kapelletjes en tijdens
al die missen en processies en rozenkransen een gevoeligheid voor mystiek en
ritueel ontstaan, die ook bij mijn volwassen leven is gaan horen. Ik herken het
nog steeds als ik een fraaie kerk binnenloop en het niet kan laten er een kaars
op te steken. Laat me wierook ruiken en ik word wee.
Dus zo’n hele Mattheus Passie, drie volle, volle
uren lang, roept behalve gegrepenheid door bijzondere muziek ook een oud gevoel
op, dat niet helemaal vervlogen is. Geen heimwee, geen hang naar toen, maar
herkenning en waardering. Wat ik mooi vind van het geloof, is dat het zich
verdiept in de essentie van het bestaan en daar bezieling in vindt. Bezieling
genoeg om kathedralen te bouwen en eeuwige meesterwerken te toonzetten.
“Wir setzen uns mit Tränen nieder,” zong het koor
aan het einde van de Passie. En zo was het, bijna.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten