Op mijn
recente stukje ‘Professor in de napret’* kreeg ik een reactie die me raakte. Ik
had gesteld dat we een ongekende bron van energie zouden hebben, als we onze
goede herinneringen intensief konden herbeleven, inclusief het geluksgevoel dat
ze teweegbrachten. Daarom zou ik me wel willen bijscholen in het nagenieten.
Lezer Stefan
schreef dat hij kasten vol mooie herinneringen had en dat hij daarin altijd
graag had verwijld. Tot hij twee jaar geleden ernstig gehandicapt was geraakt,
waarna hij zich amper meer kon bewegen. Zijn geliefde kon dat niet aan en
verliet hem met hun nog jonge kinderen. Hij verloor zijn werk en kon zich ook
niet meer uitleven in zijn hobby, het musiceren.
Hij is
nu veel alleen met zijn mooie herinneringen; ze geven hem echter geen troost of
vrede meer, maar verdriet omdat al dat moois voorgoed voorbij is. “Tegen het
leven in de toekomst is leven in het verleden geen remedie,” aldus Stefan. “Slechts
volledig leven in het NU is de weg om het leven écht te genieten.”
Met die
zinnen trof Stefan me in twee opzichten. Ik schrok ervan, hoe hardvochtig het
lot met sommige levens omspringt: bijna alles kwijt, zelfs de troost van zijn
goede ervaringen. En ik was meteen geneigd zijn pleidooi voor leven in het NU over
te nemen.
Maar al
snel kwamen er aarzelingen. Het is een vaak gehoorde stelling dat we het meeste
uit het leven halen door ons op het hier en nu te concentreren en niet af te dwalen
naar gedachten en oordelen over vroeger of straks. Maar waarom zouden we ons zo
beperken? Het leven wordt veel rijker als we de actualiteit optuigen met hoop, associaties,
verlangens en fantasie, allemaal vernuftige instrumenten van de geest. Geluk kan
zich verdiepen als je het verbindt aan een vroeger topmoment. Iets alledaags
kan verlangen naar iets bijzonders oproepen. De verbeelding kan dat bijzondere
nog dichterbij halen. En de hoop schept de kans dat het nog waar wordt óók.
Leven
in het heden en niet in verleden en toekomst laat ook weinig ruimte voor ambitie,
want dat is een onderwerp van de lange termijn. Maar ambitie biedt nou net bij
uitstek kans op zelfverwerkelijking. Geen filmer, meubelmaker, chirurg of
industrieel haalt de top zonder een plan voor de toekomst en lessen uit
vroegere ervaringen. Als de mensheid altijd in het nu was blijven leven, was ze
in de fase van de neanderthalers blijven steken.
En als
het NU vol manco’s is, zoals bij Stefan het geval lijkt, biedt concentratie op
dat gemankeerde heden maar een schraal soelaas. Ik zou me dan toch graag laven
aan de mogelijkheid dat het morgen opklaart en de zekerheid van de al vergaarde
goede ervaringen. Leven in de lengte. Want weet je wat het is met dat NU: het
duurt maar een tel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten