Achteruit is vooruit

Ik wed dat heel wat mensen zich op 1 januari voornemen, in het nieuwe jaar eens flink te minderen. Ze gaan minder snoepen / roken / pimpelen / pezen / lummelen / facebooken en noem al die slechte gewoontes maar op. Ik niet. Ten eerste omdat ik me al lang geleden heb voorgenomen nooit meer voornemens te maken omdat die meestal toch loos blijken. En ten tweede omdat ik me het minderen niet hoef voor te nemen: dat gaat bij mij vanzelf.

Ik ga er elk jaar volautomatisch een beetje op achteruit, niet precies per 1 januari, maar geleidelijk aan. Dat is eigen aan COPD, waarbij de longen langzaam maar zeker slechter worden, een proces dat in de medische wetenschap ‘progressie’ heet, bij mijn weten de enige achteruitgang die als vooruitgang te boek staat. Je kunt het meten via blaastesten, maar daar ben ik mee opgehouden toen de percentages deprimerend werden. Ik weet het ook wel zonder blaasproef: als elke inspanning meer moeite kost, wordt het leven beperkter.

Ik zeg het niet precies genoeg, want niet het leven wordt beperkter, maar de mogelijkheden nemen af. De actieradius, de keuzes, het tempo en de duur stuiten op limieten die stilletjes krimpen en vervolgens weer om nieuwe aanpassingen vragen.

Dat is niet gemakkelijk, want het hoofd wil vaak meer dan het lichaam kan. Het zit nu eenmaal in de mens dat hij vooruit wil. Zoals elke dag naar morgen toe tikt, zijn wij ook aldoor onderweg naar de toekomst, naar verse kansen en nieuwe mogelijkheden. Naar meer en niet naar minder. Het hele taaleigen is ervan doordrenkt. We willen plussen. Vooruitgang. Progressie. Perspectief. Positiviteit. Stilstand is ambitieloos, saai en hooguit acceptabel als pauze. En nog erger is achteruitgang, beperking, vermindering. Minder is de laatste etappe op weg naar het niks en daarom negatief.

Maar de plussen en minnen zijn honderd procent eigen aan het leven, net als eb en vloed, op en neer, lief en leed, nat en droog. Het geknetter tussen die polen geeft het leven zijn elektriciteit. – Terwijl ik deze laatste regels opschrijf, aarzel ik alweer, want dat die minnen erbij horen moet ik mezelf wel regelmatig inpeperen. Dat doe ik bij deze dan maar weer eens. Het is er wel een goede dag voor.