Ik ga maar eens een lastig stukje schrijven. Het onderwerp
van dienst is de Matthäus Passion,
dus enerzijds het lijdensverhaal en anderzijds Bach, en op beide fronten ben ik
niet thuis. Niettemin intrigeert de Matthäus me elk jaar weer, en met mij drommen
mensen, van gelovigen tot atheïsten en van barokkenners tot klassieke leken.
En dat in een tijd waarin de ontkerkelijking steeds
manifester wordt, zoals dezer dagen nog bleek uit nieuw onderzoek van de KRO. Je
zou verwachten dat de belangstelling voor de kruisweg van Jezus onderhand
tanende was. Maar de kerken en concertzalen waar de Matthäus wordt opgevoerd, zitten onverminderd vol en ook verwante
manifestaties als The Passion en de
Tegelse Passiespelen blijven
populair.
Vermoedelijk gaat het de meeste liefhebbers niet zozeer om
het lijdensverhaal van Jezus. Veel mensen weten niet meer welke voorstelling ze
zich van God moeten maken, laat staan van Diens zoon. Nee, het passieverhaal
bevat ook tal van levensbeschouwelijke elementen die zowel gelovigen als
niet-gelovigen aanspreken: liefde, opoffering, boete, erbarmen, lijden, dood, schuld,
verraad, berouw, angst, ambitie, leed, tranen, bloed, loutering – woorden die
stuk voor stuk een heel boek in zich dragen, de grote onderwerpen van het
leven. En Bach heeft met geniale precisie de tonen gevonden die de bijbehorende
gevoelens verklanken.
Misschien spreekt de Passie ook zo aan juist omdat het over
passie gaat, een thema waar onze tijd het moeilijk mee heeft. Er komt zo veel
informatie op ons af, dat we paradoxaal genoeg niet goed weten waar we aan toe
zijn, want de waarheid van vandaag kan morgen alweer ontkracht worden. Dat
heeft ons kritischer en voorzichtiger gemaakt. Ongeloviger. Minder
gepassioneerd. We raken niet gauw meer in vuur en vlam, behalve de extremist
die een nieuw gelijk omarmt en daarbij juist zijn toevlucht zoekt tot vuur en
vlam. Intussen missen we dat gevoel van vervoering wel degelijk en doet het ons
goed als we het bijvoorbeeld in de Matthäus
weer eens beleven. Grote woorden. Grootste klanken. Drie uur lang. Desnoods op
een kerkbank. Volgend jaar weer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten