Die Voetnoot van Grunberg? Overslaan!

Ik moet het niet doen. Het levert alleen maar koppijn op. Die hoogdravende onbegrijpelijkheid. Die vermeende diepe inzichten in ‘de menselijke komedie’. Die beweringen zonder kop of staart. Ik weet toch onderhand wel dat de dagelijkse Voetnoot van Arnon Grunberg in de Volkskrant me nooit grijpt of boeit.

Toch begin ik er soms weer aan, al is het maar omdat zo’n stukje op de voorpagina van de krant zich moeilijk laten negeren en misschien ook wel om me ervan te vergewissen of mijn (voor)oordeel nog steeds klopt. Meestal moet ik wegens snel opkomende duizeligheid halverwege afhaken. Vandaag heb ik me vermand en al die 140 woorden maar eens tot me genomen. Helaas. 

In de eerste alinea is het al mis. Daar citeert hij Sacha Bronwasser (a), die op haar beurt de Amerikaan Richard Stallman (b) citeert in een stuk over Hacking Habitat (c), een kunstproject van Ine Gevers (d). Vier mededelingen in één zin: onleesbaar. Hacking, aldus, Stallman, aldus Bronwasser, aldus Grunberg, betekent op een speels-slimme manier de grenzen van het mogelijke verkennen. Maar daar gaat het hele leven over, schrijft Gunberg, om er in één adem aan toe te voegen: ‘Zelfs als het op speels-slimme wijze gebeurt, kan het ook destructief of immoreel zijn.’ Die bewering komt, helemaal op z’n Grunbergs, zomaar uit de lucht vallen. Hij zal het wel als doordenker bedoelen. Maar wie maar éven doordenkt, ziet dat een speelse en slimme verkenning van mogelijkheden onmogelijk destructief of immoreel kan zijn. Netto uitlekgewicht tot dusver: nul.

Dan stapt hij zonder enig bruggetje over naar een opmerking van Sacha Bronwasser als zou ‘zichtbaar maken’ de functie zijn van geëngageerde kunst. Zonder toelichting blijven dat lege woorden, en het wordt er niet beter op als Grunberg vervolgt: ‘Hacking Habitat zou nog meer doen. Bijvoorbeeld een computerprogramma c.q. robot die illegale goederen op internet koopt.’ Niet echt een stijlbloempje, maar daar heeft de schrijver geen tijd voor, want hij orakelt meteen verder: ‘Is een mens moreel verantwoordelijk voor een zelfstandig handelende robot?’

Terwijl de lezer nog zit te broeden op dit nieuwe staaltje wijsbegeerte, is de meester al toe aan de paukenslag, de slotalinea: ‘Een uitstekende innovatie: niet meer zelf de wet overtreden, laat het een robot doen. Misschien zeggen we over honderd jaar: Leven? Dat is iets voor de robots.’

Misschien zeg ik voortaan wel écht: Die Voetnoot van Grunberg? Overslaan!