Gracieus gehandicapt

Elfie Tromp. Ik ken haar niet, ze moet schrijfster en theatermaakster zijn. In de VPRO-gids wordt ze geïnterviewd ik blijf aan één woord haken: gracieus. Lang niet meer gelezen, dat woord. Het bevalt me, het roept iets op van aangename chic en savoir vivre. Gracieus komt af van gratie, dat in Van Dale wordt omschreven als ‘bekoorlijke zwier in beweging, houding en manieren’, of ‘aantrekkelijkheid door innerlijk of uiterlijk schoon’. Heerlijk allemaal.

Het woord past ook goed bij Elfie zelf, die bekoorlijk op de foto staat en ook oog heeft voor innerlijk schoon. Ze houdt bijvoorbeeld niet van knorrigheid, maar zoekt liever naar inspiratie, zelfs als het om lelijkheid en narigheid gaat. Daar heeft onze tijd het moeilijk mee, denkt ze. We zijn in de ban van succes en maakbaarheid, ‘maar wat ons niet wordt geleerd is hoe je gracieus omgaat met mislukking of beperking’.

Bekoorlijk beperkt? Gracieus gehandicapt?

Het is even ongebruikelijk als mooi om het in één adem te hebben over gratie en mislukking. De tegenvallers in het leven met zwier te bejegenen, is wel een gedachte om voor warm te lopen. Het zou donkere momenten lichter maken en lasten minder drukkend. Wie bij verlies het hoofd geheven houdt, zal zich beter voelen dan de verliezer die gebukt gaat onder zijn leed of chagrijn.

Maar ja, hoe doe je dat, dansen met de decepties, zwieren met de zwaarte? Het wordt ons niet geleerd, zegt Elfie Tromp, maar ik vraag me af of er wel leraren te vinden zijn voor deze tak van sport. Het gaat in feite over levenskunst, en dat lijkt me een vaardigheid die je met vallen en opstaan moet zien te verwerven en die je niet kunt afhalen bij goeroes of wijsgeren.

Niettemin lacht het me toe, dit idee van gratie in tijden van tegenspoed. Ik denk aan de gratiën van Rubens en Botticelli, godendochters uit de mythologie. Als ik ze opzoek, vind ik hun namen: Aglaja, Euphrosyne en Thalia, die respectievelijk de schoonheid, de vreugde en het geluk symboliseren. Dat zijn wel fijne muzen voor de struikelaars en gebrekkigen onder ons. Dansend de donkere dagen door: ik ga meteen oefenen.