Commentatoren in alle media raken maar niet uitgepraat over
de aanslagen in Parijs. Zelf zoek ik al dagen naar woorden, maar ik vind ze
niet – alles wat me te binnen schiet, lijkt obligaat of klinkt te hol of galmt
juist te veel.
Misschien kan ik beter een zijpad nemen en afdwalen naar een
onderwerp in de periferie van 13/11. Want
het geweld van die dag vond zijn oorsprong in de radicale zekerheid die de
daders er op nahielden, in hun vermeende grootste gelijk van de wereld, dat hun
terreur ‘dus’ legitimeerde. Die zekerheid ontleenden zij aan hun particuliere
uitleg van de islam. Maar door de geschiedenis heen hebben radicalen van
allerlei slag uit de meest uiteenlopende bronnen geput voor hún grootste
gelijk, van de Rote Armee Fraktion tot de Ku Klux Klan, van ketterverbranders,
beeldenstormers, sekteleden, nazi’s, guerrillero’s, communistenvreters en totalitaire
regimes tot despoten. Met elkaar leverden zij het bewijs dat het grootste
gelijk niet bestaat, want als het al bestond zou het per definitie een unicum
moeten zijn, niet verkrijgbaar in honderdenéén, soms strijdige varianten.
Een grandioze zekerheid die het hele leven omspant is niet
alleen aantrekkelijk voor terroristen en hervormers, maar ook voor gewonere
stervelingen. Het duidelijkst geldt dat voor gelovigen, die in hun kerken
antwoorden op de meeste levensvragen krijgen aangereikt. Ook buiten de religies
zijn er heel wat rotsvaste zekerheden in omloop. De een gelooft in complotten,
een ander in reïncarnatie, een derde zweert bij cynisme, een ander bij een
‘groene’ levenshouding, weer een ander weet zeker dat met een positieve
instelling alles goed komt, sommigen denken dat hun leven in sterren en
tarotkaarten geschreven staat en dan zijn er ook nog mensen die precies weten
hoe alles zit en die hun gelijk voortdurend aan anderen uitleggen.
Hoe stelliger een zekerheid, hoe linker, geloof ik. Wie het
gelijk aan zijn kant meent te hebben, vindt ook dat hij de ander geen ruimte
hoeft te laten: die heeft immers ongelijk. Dat kan zover reiken dat de
gelukkigen van het gelijk de ongelukkigen van het ongelijk menen te mogen
uitroeien, zoals we in Parijs weer eens hebben gezien. Die wrede vrijdag waren
heel veel mensen heel veel beter af geweest met een beetje meer onzekerheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten