dinsdag 11 december 2012

Hogere zorgpremie voor homo's en singles?


Van tijd tot tijd steekt hetzelfde thema de kop op: moeten mensen met een ongezonde leefstijl meer zorgpremie gaan betalen? Wat mij betreft is het antwoord helder: nee. 

Onlangs bleek uit een onderzoek van het bureau NIVEL dat 40 procent van de bevolking het correct zou vinden als de zorgverzekeraar ongezond levende landgenoten een hogere premie zou laten betalen. Het Sociaal en Cultureel Planbureau rekende uit dat de helft van de bevolking zich daarin zou kunnen vinden. Recente onderzoeken onder zorgprofessionals en zorgmanagers geven aan dat iets meer dan de helft een ongezonde leefstijl vertaald zou willen zien in een hogere zorgpremie. 

De achtergrond laat zich raden. Nu de zorg almaar duurder wordt, moeten degenen die willens en wetens hun gezondheid in de waagschaal stellen daar maar eens extra aan gaan meebetalen, vindt een flink deel van de bevolking. Dat is nog geen meerderheid, maar omvangrijk genoeg om het onderwerp nog eens onder de loep te nemen. 

Meer zorgpremie heffen bij ongezond gedrag is onmogelijk en onwenselijk. Hoe kan worden vastgesteld dat iemand riskant leeft zonder een leger van Big Brothers in actie te laten komen? In een normale samenleving is niet te controleren of en hoeveel iemand rookt, alcohol drinkt of vette happen tot zich neemt. En als dat al zou kunnen, is er geen maatregel te bedenken of die gaat kopje onder in zeeën van nuances. Is die roker vorig jaar begonnen of veertig jaar geleden? Zijn die wijnaankopen een tijdelijk fenomeen of een vast patroon? Eet de hamburgerliefhebber zes dagen per week wèl gezond?  

Niet alle rokers krijgen kanker of COPD en niet alle dikkerds hartfalen of diabetes. Vallen de rokende en dikke mazzelaars die weinig medische kosten maken buiten de boetepremie? Of beschouwen we die boete als een algemene straf voor slecht gedrag? En wordt de premie extra hoog als iemand zowel rookt als pimpelt als snoept? 

Wat is trouwens ongezond gedrag? Er is een duidelijke relatie tussen vet eten en hartproblemen. Maar hoe beoordeel je een burnout? Een depressie? Een hartaanval? Ze kosten de zorg en de economie veel geld, maar zijn misschien wel veroorzaakt door te hard werken of extreem binnenvetten of overmatige spanningen – allemaal onverstandige en ongezonde keuzes. Vallen die ook onder het boeteregime? En hoe stellen we dat dan weer vast?

Wat te denken van de kapotte knieën van de tegelzetter, de slechte rug van de kapster, de hernia van de verhuizer, de infectie die een verpleegkundige oploopt van een patiënt? Wat doen we met de premie van iemand die maandenlang moet revalideren na een skiongeluk? En met mensen die in het medische circuit belanden met een seksueel overdraagbare aandoening? Met lui die te weinig bewegen en daardoor dichtgeslibde aderen hebben?

Wat doen we met mensen die in het ziekenhuis komen nadat ze mataglap werden van een eenmalig experiment met paddo’s? Met longpatiënten die in regio met veel fijnstof blijven wonen? Met mensen die een buitenberoep uitoefenen en huidkanker krijgen? Met consultants die twaalf koppen koffie per dag drinken?  

Dit is ook nog een mooie categorie. Volgens het Nationaal Kompas Volkgezondheid komt een depressie vaker voor bij mensen met een homoseksuele voorkeur dan bij hetero’s en vaker bij alleenstaanden en gescheidenen dan bij samenlevenden. Depressies zijn duur. Een hogere zorgpremie dus voor homo’s en singles?