zondag 13 november 2016

Een toost op de laatste heer

Foto Flickr (Javier Estraviz)
Waar we het ook eens over moeten hebben is het stille verscheiden van de heer. Ik bedoel niet de Heer, al gaat het Hem ook niet voor de wind, maar de menselijke variant, de welgemanierde, goed geklede, beschaafde man, internationaal bekend als gentleman.
Het viel me gisteren weer eens op in de schouwburg. De meeste vrouwen in het publiek hadden nog wel hun best gedaan op hun kledij, maar negen van de tien mannen staken in uitverkooptrui en afzakspijkerbroek. Veel mannen lijken het gevoel te hebben dat ze zich aanstellen als ze een mooi jasje of dasje dragen en trekken nog liever een juten zak dan een pak aan.
Het is een uitvloeisel van de informalisering van de samenleving, die heel wat normen en waarden snel heeft doen verouderen. Ook de omgangsvormen zijn in de loop van de tijd veel informeler geworden. Het heeft het sociale leven losser, soepeler, gemakkelijker gemaakt. Maar met het verdampen van oude principes en etiquettes zijn ook wel kwaliteiten teloor gegaan.
Zo is de heer aan het verdwijnen. Oh, hij is er nog wel, de man die zich met aandacht kleedt, zorgvuldig spreekt, met charmes strooit en de juiste manieren kent, denk aan Adriaan van Dis, maar hij is een exoot aan het worden, een amusante zonderling, een nar met een vlinderdasje en een handkus.
De enveloppen op mijn deurmat spreken me nooit meer aan met ‘weledele heer’, zelfs zelden nog met ‘dhr.’, maar beperken zich meestal tot mijn naam, wat ik toch wat kaal vind. De heer in het verkeer heeft plaatsgemaakt voor de bellende bumperklever en de toeterende aso. Ja, het gaat nog wel eens smalend over ‘hoge heren die hun zakken vullen’, maar dan draait het duidelijk niet om verfijning en beschaving. En ja, de oudeheer, die leeft ook nog, echter meer als vader dan als gentleman-op-leeftijd. Verder wordt de term ‘Heren’ bijna alleen nog gebruikt in de sport, als aanduiding van een mannenteam met niet per se goede manieren, en bij de toiletten. Waar ook wel eens een jongeheer wordt gesignaleerd.

Ik hef mijn glas op de laatste heren: de flaneur met zijn wandelstok, de éminence grise, de man met stijl, van klasse zonder opsmuk, de man die eenvoud aan allure paart, de man van de wereld, die niets hoeft hoog te houden omdat hij zelf niveau heeft. Santé, messieurs.

1 opmerking: