zaterdag 9 november 2013

Mannen zijn plurken en sjappietouwers


Dat mannen niet deugen is algemeen bekend. Toch blijft het schrikken als die waarheid onverbloemd staat opgeschreven. Bijvoorbeeld in een synoniemenboek. Daar wordt de argeloze mannelijke lezer onthaald op de verschrikkelijkste verwensingen. Plurk! Graftak! Sjappietouwer!

Dat schreef ik bijna 25 jaar geleden in weekblad De Tijd. In het synoniemenboek van Wolters-Noordhoff was ik per toeval gestuit op een lange trits ellendige omschrijvingen voor ons kerels. Om een kleine greep te doen: onderdeur, lijs, rund, engerd, ribbemoos, stumperd, jansalie, voetveeg, beroerling, brulboei, schlemiel, gladjanus, stoethaspel, pummel, lummer, knuppel, fluim, gnoom, uilskuiken, kletsmeier, schooier, klerelijer, sijsjeslijmer, dooievisjeseter, hufter, druiloor en schertsfiguur. Toen ik, enigszins wraakzuchtig geworden door die scheldpartij, opzocht wat het boekje over de vrouw te melden had, bleek de samensteller zich aan dat trefwoord niet had gewaagd. De hansworst.

Maar goed, dat was 1989, een kwart eeuw later zal het toch wel wat beter gesteld zijn met het manbeeld? Steeds meer vrouwen werken buitenshuis en steeds meer mannen participeren in het huishouden en de opvoeding, om maar eens wat te noemen. Kan zijn, maar in de taal geldt meneer onverminderd als windbuil, eikel of lulhannes en kan mevrouw geen kwaad doen.

Synoniemennet.nl doet de man van tegenwoordig af als bink, pief, gast, kadee, heerschap, snuiter, kinkel, kereltje, basserool, knul en baasje; bij vrouw komt de site niet veel verder dan gade, juffrouw en dame. Woordenboek.nu noemt de man onder meer kleerkast, schwants, snorrefrits en wollen-sok, maar weet ook wel raad met de vrouw: taart, serpent, snol, kenau, kakmadam en – voor de troost – diva. En op synoniem.info heet de man sujet, lomperd, loer,kwibus, bok en zelfs gedrocht. Gedrocht!

Een man een man, een woord een woord, kennelijk. 


Het synoniem ‘sjappietouwer’ – volgens Van Dale ‘een ruwe klant, iem. zonder manieren of beschaving, iem. die er verlopen of schunnig uitziet’ – staat er niet meer bij. Maar of het echte vooruitgang is, betwijfel ik. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten