In de Volkskrant
van vandaag schrijft Hanna Bervoets een boeiende kleine beschouwing over
doorzetters. De media vertellen graag verhalen over mensen die ondanks
tegenslagen en hindernissen altijd maar doorgaan, hun dromen blijven najagen en
aldoende uiteindelijk successen boeken. Het is een eigentijdse mythe, vindt
Bervoets. Een sprookje waarin succes het logische gevolg is van
doorzettingsvermogen, of, andersom, het najagen van dromen een cruciale stap is
op de weg naar succes.
Helaas is de werkelijkheid minder sprookjesachtig, want de
meeste van zulke dromen stranden op ontoereikend talent, pech of dom toeval. Niet
elk dubbeltje wordt nu eenmaal een kwartje, hoezeer het ook zijn best doet, en
niet iedere vlijtige krantenjongen schopt het tot miljonair. Niettemin blijven
we graag geloven in de mythe van de doorzetter. Daarachter schuilt het
calvinistische idee dat een mens uiteindelijk zal worden beloond voor al zijn
zwoegen onder de zon, of met andere woorden: dat hard werken goed voor ons.
Hanna Bervoets stipuleert dat populaire
televisieprogramma’s inhaken op de mythe van de doorzetter. In allerlei
varianten op de afvalrace jagen deelnemers hun dromen na, terwijl presentatoren
hen aanmoedigen niet op te geven en dóór te gaan. Niettemin eindigen van de
tien kandidaten er uiteraard negen als verliezers, zodat zulke programma’s
weliswaar de mythe van de doorzetter steunen, maar in feite leren dat het
najagen van dromen in de meeste gevallen tot teleurstellingen leidt.
Doorredenerend: als de ontgoocheling zo’n vertrouwd fenomeen
is, hoe komt het dan dat we er niet méér van weten? Het onderwerp is breed en
diep genoeg om tal van wetenschappelijke onderzoekers te kunnen inspireren.
Waar blijft de filosofie van de flop, de economie van de tegenspoed, de
psychologie van de deceptie? Waarom bloeit
rond dit onderwerp niet een bonte bedrijfstak met duizendeneen vormen van
troost, pep en afleiding op?. Wat hebben literatuur, muziek en beeldende kunst
te bieden voor een beter begrip van onze desillusies en de verwerking daarvan?
Maar opgepast, dadelijk komt een televisiemaker nog op
het idee voor een fijne tv-show waarin de Pechvogel van het Jaar wordt gekozen.
Ik hoor de trommels al roffelen: “En de
winnaar is…”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten