Levensweg: moet je je lot maar accepteren?

Wie een naar levenslot heeft getrokken, gaat door een vijftal fases heen, aldus een vaak aangehaalde theorie van psychiater Elisabeth Kübler-Ross. Aanvankelijke ontkenning wordt gevolgd door periodes van protest, strijd en neerslachtigheid, tot er uiteindelijk ruimte komt voor acceptatie. Alsof dat de hoogste wijsheid is: je neerleggen bij het onvermijdelijke.

In een rouwadvertentie voor een jonge vrouw die aan kanker was overleden, ging het er van de week ook al over. Het betrof een citaat van filosofe en schrijfster Patricia de Martelaere: ‘Het heeft geen zin te willen bloeien in de herfst of te willen overleven in het aanschijn van de dood. Het niet aanvaarden zal niet alleen de loop van de dingen niet veranderen, maar leidt ook niet tot inzicht in de werkelijkheid.’

Een moeizame formulering, die laatste zin, maar wel eentje om nog even op te kauwen. Inderdaad verandert de loop der dingen niet omdat wij het er toevallig niet mee eens zijn. Maar daarom meteen maar het hoofd in de schoot van de geschiedenis gelegd? Iedereen die iets akeligs overkomt, heeft het volste recht daar verbouwereerd, kwaad en verdrietig op te reageren. De grimas en de schreeuw zijn natuurlijke reacties op een fysieke verwonding of een kerf in de ziel. Natuurlijker dan een snelle rationele berusting, die immers doet alsof er niets waardevols op het spel staat.

‘Acceptatie laat zich niet forceren, maar moet groeien op een bedje van vloeken en tranen en de scherven van het leven,’ schreef ik een tijdje geleden al op deze plek. Nu vraag ik me af, of ik het woord ‘acceptatie’ niet beter kan vervangen door ‘realisme’. Als je je baan kwijt raakt, een kind verliest of op een gevaarlijke ziekte wordt betrapt, loop je een schade op die zich niet laat relativeren c.q. accepteren. Hooguit groeit er gaandeweg ruimte voor het inzicht dat het leven een grillige weg is ingeslagen en dat er bijsturing is vereist.

Dat inzicht is niet zozeer berusting, alswel realisme. Een tweeledig realisme, dat aandacht heeft voor zowel de opgelopen schade als het veranderde bestaan. In mijn geval betekent dit dat ik best mag mijmeren over verloren mogelijkheden,als ik ook maar goed zoek naar aanpassingen en kansen. Er zijn zelfs momenten dat ik daar heel opgewekt van word en plezier vind in de uitgedaagde stuurmanskunst. Maar jongens, jongens, wat had ik die paar rotziektes van me graag gemist.

Foto: Flickr (BrianScott)