Stuimig en nozel

Er zijn belangrijker onderwerpen, ik geef het grif toe, maar ik ben ineens in de ban van het voorvoegsel ‘on-‘, gebruikt in een lange reeks woorden, uiteenlopend van onaandoenlijk tot onzalig.

Het begon toen ik in de krant las dat een pianist ongelooflijk goed had gespeeld. Plots vroeg ik me af of er ook gelooflijk goede concerten bestonden. Toen had ik de poppen aan het dansen, want het ene na het andere rare on-woord diende zich aan. Kon een daad besuisd zijn? Waren verdrietige mensen ook wel eens troostbaar? Kon je iemand omwonden de gezouten waarheid vertellen? 

Ik sloeg er Van Dale op na. Daar stond dat ‘on-‘ gebruikt werd ‘ter aanduiding dat iets niet is of het tegendeel is, ver afwijkt van het door het grondwoord genoemde’. Dat klopt als het gaat om woorden als onbetrouwbaar, onaangenaam of ongelijkmatig. Maar is het tegendeel van onvermoeibaar dan vermoeibaar? Noemen we schoonheid ooit weerstaanbaar?  Zijn resultaten wel eens vermijdelijk of ontkoombaar?

Ik kreeg er aardigheid in, want hier dienden zich kansen op taalvernieuwing aan. We kunnen eigenlijk maar beter verbiddelijke wetten gaan opstellen, liefst met verdroten ijver en verschilligheid, om verrichter zake terug te keren. Zo moeten we ons ook maar eens toeleggen op vertogen woorden, zoals tegenzeglijk, wankelbaar en stuimig. Dat is verkwikkelijk en nozel, en in elk geval gerept.

 

De toegang is voortaan verboden voor bevoegden, ook al breken er misschien lusten en geregeldheden uit. De hoogste bergen zullen genaakbaar blijken en vrienden weer in genade vallen. In het verkeer gebeuren alleen nog maar gelukken. De meeste beren worden gelikt. Dank wordt omhelsd als ’s werelds loon. Kortom: zonder ‘on-‘ wordt de wereld beschrijflijk veel plezieriger.