Weer eens een woord geleerd:
zelfcompassie. Ik kwam het tegen in een blad voor mensen met beperkingen. Het
lijkt een zondagse variant op zelfmedelijden, een term die weinig fans heeft,
maar zelfcompassie proeft toch anders
op de tong
En het is ook wat anders, als ik er even bij stil sta. Wie aan
zelfmedelijden lijdt, zwelgt in zijn ellende, wentelt er zich in rond en vent
zijn lot met graagte uit. Hij is dermate vervuld van zijn pech dat het
pechvogel-zijn een levensvervulling wordt. Maar hoe luider zijn klaaglied
klinkt, hoe minder gehoor hij ervoor krijgt. Zelfmedelijden bevindt zich in het
spectrum van jammeren, zaniken en slachtofferdenken, attitudes die weinig
sympathie oproepen.
Compassie met jezelf is veel
minder huilerig. Het begrip ‘compassie’ roept associaties op met begrip, zorg, hulpvaardigheid
en solidariteit, allemaal vormen van vriendelijkheid, zachtaardigheid en mededogen
die juist wèl sympathie wekken. Mensen in tegenspoed verdienen compassie, is
een breed gedragen overtuiging. Waarom zouden we niet solidair zijn met onszelf
in zwakke tijden? Waarom zouden we niet zacht, vriendelijk en begripvol zijn
als we zelf in de knel komen?
Ik had kennelijk niet goed
opgelet, want er is al heel wat beweging gaande rond de zelfcompassie. In Amerika
heeft psycholoog Kristin Neff er naam mee gemaakt. In Nederland werkt ze samen
met Roos Vonk, hoogleraar in Nijmegen, gespecialiseerd in zelfbeeld en
zelfwaardering. Volgens beiden bestaat zelfcompassie uit drie elementen: a)
aardig zijn voor jezelf in moeilijke tijden en aanvaarden dat tegenslag bij het
leven hoort; b) beseffen dat je niet alleen staat, maar dat iedereen het leven
weleens voor de kiezen krijgt; en c) aandachtig leven zonder je te verliezen in
verwachtingen en oordelen.
Ik lees de toelichtingen bij
Kristin Neff en Roos Vonk en hoor mezelf instemmend hummen. Gewoonlijk reageer
ik nogal allergisch als er levenslessen worden uitgedeeld – het leven is veel
te weerbarstig om zich in een lesje te laten vangen –, maar die twee vrouwen
wil ik wel horen. Hier geen blije prevelementen over altijd-positief-blijven.
Ook geen marsroutes om uit een crisis te raken of snelle recepten voor het
grote geluk. Maar de eenvoudige overweging dat je in moeilijkheden meer hebt
aan zelftroost dan aan zelfkritiek.
Of het net zo helpt als
zuurstoftankjes en hormoonpreparaten, weet ik niet, maar ik ga toch maar eens
een shotje proberen. Muziekje erbij, mooi kopje koffie erbij, hier en nu en niet elders
of ooit - moet lukken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten