Maak een plan en geloof er niet in

“Als je God aan het lachen wil maken,” las ik laatst, “moet je Hem over je plannen vertellen.” Zo is het maar net. Doorgaans trekt de toekomst zich niets van onze voornemens aan. Die trekt gewoon haar eigen plan.

Toch verdient hele volksstammen de kost met plannenmakerij. En dan doel ik niet zozeer op ambtenaren die nota’s vol beleidsvoornemens schrijven, of ingenieurs die nieuwe woonwijken of snelwegen ontwerpen, maar vooral op al die vage adviseurs en consultants die hun klantjes in zelfhulpboekjes, workshops en avondcursussen uitleggen dat de weg naar het Doel geplaveid dient te worden met ferme voornemens. ‘Volg deze tips en ontwikkel een plan naar een geweldig leven!’ schrijft internetorakel Jelle Hermus. ‘De beste tien stappen om miljonair te worden,’ weet Wubbo van internetsite financieel.infonu. ‘Plan je geluk’, heet een Post-HBO masterclass van opleidingsinstituut ISBW.

De bevlogen PvdA-leider Joop den Uyl hield me tijdens een interview eens een dichtregel voor: ‘De wind waait harder / voor wie een haven weet.’ Het sprak me aan. Het reist beter, als je weet waar je heen wil. Wie een doel wil halen, stelle een plan op, of het nu gaat om een dagje naar zee, een verhuizing, een loopbaan of het schrijven van een boek. Maak een plan, dan komt er wat van.

Of niet, natuurlijk. Er zijn bibliotheken te vullen met plannen die niet doorgingen. De ene keer veranderden de inzichten, de volgende keer doken er onverwachte ontwikkelingen op, dan weer wist iemand het nóg beter. Neem nu dit stukje. Ik was een week geleden al van plan over plannen te schrijven, maar eerst vroeg de dood van Wubbo Ockels om een column en vervolgens hielden computersores me van het schrijven af.

Ik geloof dat het in veel gevallen zinnig is een plan te maken. Maar dan wel in het volle besef dat tussen droom en daad de werkelijkheid in de weg kan komen te staan, of praktische bezwaren, en misschien zelfs een weemoedigheid die niemand kan verklaren, om met Elsschot te spreken.

Maak een plan en hou je eraan, maar geloof er niet heilig in: zo ga ik het voortaan doen, neem ik me voor. 

Foto: Flickr (Mauro)