Kan niet beter!

Laatst weer op een Nieuwjaarsborrel: ‘En, hoe gaat het ermee?’ Niks mis mee natuurlijk, standaardvraagje, maar ik vind het antwoord zo lastig.

Niemand zit te wachten op het echte antwoord, want dat leent zich niet zo goed voor de luchtige conversatie die eigen is aan dit soort bijeenkomsten. Ik kan bij de prosecco en de bitterballen toch moeilijk beginnen over carcinomen en uitzaaiingen en verhoopte of onverhoopte uitslagen, over lastige longen en dito spieren en alle beperkingen van dien, of over aders en klieren en zenuwen die haperen – iedereen zou zich ijzend van me afkeren en een eindje verderop gaan hoofdschudden dat die Matt Dings tegenwoordig zo kon somberen.

Maar ja, het lukt me ook niet bij zo’n vraagje stralend ‘Goed hoor!’ te roepen en een blije niks-aan-de-hand-blik op te zetten. En dus behelp ik me meestal met een neutrale mompel zoals ‘Gaat wel’, of ‘Voor mijn doen redelijk.’

Maar soms heb ik zin in een dwars antwoord. Ik had een oude tante, tante Leen, die op de vraag hoe het ging steevast antwoordde: ‘Op de benen nog goed, op de kop nog niet geprobeerd.’ Vind ik wel een adequate reactie, al oogst je er misschien enkele meewarige blikken mee. Tijdens voornoemde Nieuwjaarsborrel borrelde ineens een andere reactie in me op bij de vaste vraag naar wel en wee: ‘Kan niet beter!’

Ik had bij voorbaat al lol bij de onzekerheid die zo’n kwiek antwoord zou veroorzaken. Enerzijds zouden informerende receptiegasten blij moeten zijn met het positieve antwoord waarop zij natuurlijk hoopten; anderzijds was het antwoord wel zó positief dat het weer verdacht werd.

Ik slikte het natuurlijk in, dat ‘Kan niet beter!’, want ik wilde niemand voor het hoofd stoten. Maar nu ik er nog eens over nadenk, vind ik het toch waarachtig. Mijn gezondheid kan niet beter, inderdaad, en dat is het ‘m nou juist! Kón het maar beter! Maar dat kan niet, helaas en nog eens helaas.

 Bij sommige aandoeningen is het enige perspectief er één van voortgaande verslechtering. Dat is moeilijk te verkroppen, want bijna elk mens streeft er juist naar er in het leven op vooruit te gaan. Dat streven moeten de krakkemikken onder ons zien los te laten.

Het kan niet beter, maar zo zij het: mijn huiswerk voor vandaag en morgen.

Arno Kantelberg en het Wereldje

YouTube

Even een tussendoortje. Ik kan het toch niet altijd maar over de moeilijke kanten van het leven hebben. Het kan ook best eens over Arno Kantelberg gaan, bijvoorbeeld.

Arno wie? vraagt u zich misschien af, maar dan hebt u niet goed opgelet. Arno Kantelberg is hoofdredacteur van het maandblad Esquire, heeft uit dien hoofde verstand van herenzaken, beschikt over een soepele pen en is daarom door de Volkskrant gevraagd wekelijks zijn licht te laten schijnen over de kleding van min of meer bekende mannen. Voordat je het weet promoveer je dan zelf tot min of meer bekende Nederlander. En dus duikt Arno af en toe op in een talkshow, steevast onberispelijk in het pak, de manchetten nét zichtbaar, want daar is Arno heel precies op.

Maar nou komt het. Vandaag heb ik zin in een verzetje en grijp naar een puzzel. Dat is toevallig de media- en cultuurpuzzel van de nieuwe VPRO-gids. Die is echt aan mij besteed, want ik ben zowel van de media als van de cultuur als van de VPRO-gemeente. En wat lees ik daar bij 41 horizontaal? ‘Hintjens of Kantelberg.’ Dat weet ik! Arno!

Arno Kantelberg leerde ik kennen toen hij nog in korte broek – dit is serieus – op de burelen van HP/De Tijd rondliep, waar hij zich vooral toelegde op wat indertijd het Wereldje heette, een circuit van mensen die altijd aan de ene of de andere kant van een microfoon te vinden zijn. Daarin bekwaamde hij zich verder bij de VARA-gids, waar ik hem uit het oog verloor, tot hij via Esquire en de Volkskrant elke zaterdag op mijn deurmat viel om me bij te praten over, nou ja, vooral manchetten.

Ik had u daar niet over ingelicht, als hij het vervolgens niet tot de Media-en cultuurpuzzel van de VPRO-gids had geschopt. Als dat mij was overkomen, had hier de vlag uitgehangen met de Vijfde van Beethoven op vol volume. VPRO-puzzel, 41 horizontaal: Damon of Dings? Joechei! Doorgedrongen tot het Wereldje, toegelaten tot de Kring der Kringen, eindelijk zelf in de Hall of Fame!

Ik schrijf dat nou wel een beetje sarcastisch op, maar het steekt eerlijk gezegd toch eventjes. Zit ik hier elke week in het halfduister te zwoegen op de kleine bellettrie, kletst zo’n Kantelberg met z’n kutmanchetten zich doodgemoedereerd de schijnwerpers in. Ik ga me grandioos revancheren. Let op mijn volgende boek.

Waarom het licht het donker nodig heeft

Dat was een mooie ochtendgroet, vanmorgen in de Volkskrant. De Zweedse actrice Sofia Helin, bekend van de veelgeroemde serie The Bridge, refereerde in een interview aan een gedicht dat haar door zwaarmoedige momenten heen hielp. ‘Wees niet bang voor het donker, zei het gedicht, ‘want daar woont het licht’. En: ‘Er zijn geen sterren als het niet donker is.’

Hoewel ik zelf geen last had van een zwaarmoedig moment, brak bij mij de zon ineens door – bij wijze van spreken dan, want deze tweede dag van het nieuwe jaar ging geheel in lusteloze loodtinten gehuld. Dat we de sterren pas zien als het donker is, dat het licht niet buiten het donker kan: het was een even eenvoudige als heerlijke waarheid, ik zat werktuiglijk juist! en inderdaad! te knikken.

Het zal wel tegemoetkomen aan een diepgewortelde behoefte aan harmonie. En die stoelt dan weer op mijn vermoeden dat de balans eigenlijk de beste uitvinding aller tijden is. Het bestaan is één grote evenwichtsoefening, een eeuwig heen-en-weer tussen polen en contrasten zoals licht en donker. Als ultiem begrippenpaar mogen leven en dood wel gelden. Alles of niets vormen een goede tweede, al komen goed & kwaad en ja of nee ook een heel eind. Het leven staat werkelijk bol van de tegenstellingen: voor en tegen, oorlog en vrede, vreugde en verdriet, lief en leed, warm en koud, vol en leeg, hemel en aarde, man en vrouw (met excuses aan mijn 0,014 % interseksuele lezers).

Natuurlijk schipperen we het liefst, mengen we water bij de wijn, zoeken we voortdurend naar nuances en compromissen, maar dat laat onverlet dat uitersten ons steeds weer fascineren. Ze trekken ons aan en stoten af zoals magneten en hun polen. Het is alsof het principe van Yin en Yang de grondslag vormt van de hele ordening van ons bestaan.

Zo ook de kwestie van licht en donker. Dag en nacht. Het is aangenaam dat die twee begrippen elkaar afwisselen. De dag is voor de actie, de avond en nacht voor bezinning en rust: werelden die niet zonder elkaar kunnen, zoals we het licht niet zouden kennen zonder de duisternis, en de duisternis niet zouden kunnen verdragen zonder de wetenschap dat het licht wel weer komt. Dat is inderdaad wel een gedachte die kan helpen op moeilijke momenten. In mijn oren knopen.