De patiënt als docent

Een man van een jaar of zestig vertelde laatst over zijn buikoperatie. Hij had die goed doorstaan en mocht al snel weer naar huis. Toen hij voor zijn woning uit de auto stapte, liep zijn blaas spontaan leeg. Merkwaardig, dacht de man, dat was hem nog nooit overkomen.

Het overkwam hem diezelfde dag nóg drie keer. Met een geïmproviseerde inlegger kwam hij zonder ongelukjes de nacht door. Toen hij ’s ochtends belde met de afdeling waar hij verpleegd was, kreeg hij te horen dat hij ten gevolge van de operatie duurzaam incontinent was geworden. “Hadden ze u dat niet verteld?” Nee, dat hadden ze hem niet verteld.

Zijn gehoor schudde ongelovig het hoofd, maar de man was nog niet klaar. Hij werd naar bekkenbodemtherapie gestuurd om zijn incontinentie te leren beteugelen. Dat baatte totaal niet; hij bleef zo nat dat hij amper nog het huis uit durfde. Na maanden won hij een second opinion in bij een uroloog die hem uitlegde dat bekkentraining gezien de operatieschade geen zin had. Hij bood hem een hersteloperatie aan. Na die ingreep was het leed grotendeels geleden.

De man kwam met zijn relaas tijdens een gesprek tussen patiënten, artsen en verpleegkundigen. De deelnemers kenden elkaar niet, zodat niemand zich aangevallen hoefde te voelen. Het werkte, want de luisterende zorgverleners lieten merken dat ze goed begrepen hoe veronachtzaamd een patiënt zich kon voelen en hoe belangrijk empathie en zorgvuldigheid zijn.

Het was een zogeheten Els Borstgesprek, een initiatief van de naamgeefster, ontwikkeld door de kankerpatiëntenbeweging in samenwerking met een academisch ziekenhuis. Onder het motto ‘de patiënt als docent’ leren zorgverleners naar zichzelf kijken door de ogen van hun afnemers. Deze gesprekken bestrijken alleen de zorg voor kanker, maar het model zou ook breder kunnen worden toegepast, in allerlei kringen van mensen die langdurig en veelvuldig op zorg zijn aangewezen.

Nu heb ik een gemakkelijk te prikkelen fantasie, dus ik zie meteen ook buiten de zorg al mogelijkheden. Kiezers die politici uitleggen hoe verbroken beloftes overkomen. Huurders en architecten in gesprek over wonen. Kantoorwerkers over hun ervaringen met chefs. Mobiele telefoons uit, want we zijn in gesprek!

Deze column is ook gepubliceerd in Markant, tijdschrift voor de gehandicaptensector

Foto: Flickr (Michael Porter)