"Ik zal voor u bidden"

Als ik iets van het leven heb opgestoken, is het dat een nare ervaring het best valt te bestrijden met een aangename belevenis. Die plakt een pleister op de wonde, zoet het zuur, stuurt een zonnestraal door het grauw.

Soms komen die aangename belevenissen zomaar uit de lucht vallen. Ik schrijf dat ik slecht nieuws heb gehad en krijg een reactie van een lezer die ik helemaal niet ken maar die begaan met me is. Of er komt een weelderige bos bloemen van een website waar ik wel eens een stukje aan slijt. Of ik raak geroerd door de lyrische tonen van een saxofonist tijdens een concert waar ik eigenlijk geen zin in had.

Aangename ervaringen laten zich ook wel organiseren. Een bevriende architect, Paul, die me wel eens trakteert op een bezoekje aan een bijzonder gebouw, nam me dezer dagen mee naar wat hij de mooiste kerk van Nederland noemde: de kloosterkerk van de Benedictijner Abdij in het Zuid-Limburgse Mamelis bij Vaals. Een ontwerp van architect en monnik Dom van der Laan, niet heel bekend, maar een náám in zijn vakgebied. Grondvester van de Bossche School, een architectonische stroming met geprononceerde opvattingen over (sobere) stijl en (harmonische) ruimtelijke verhoudingen. We waren er een uurtje, Paul voor de zoveelste keer, ik voor het eerst, lang genoeg om allebei bevangen te raken door de kracht en klasse van het gebouw.

De kerk was leeg toen een monnik ons er binnen liet. In de rechthoekige, symmetrische, door massieve rechthoekige kolommen omzoomde ruimte hing een ijle nevel die onnadrukkelijk naar wierook geurde. Door hoge, ritmisch geplaatste ramen viel winters daglicht naar binnen. Het bescheen de Spartaanse houten banken van het koor en het middenschip. De witgekalkte muren kenden maar een enkele decoratie; ook telde ik niet meer dan zes kaarsen. De ruimte had genoeg aan zichzelf met die basale materialen, overtuigende lijnen en puurheid. Ze bood een perfect onderdak aan concentratie en bezinning, essentie en waarheid, eeuwenoude vragen zonder antwoorden.

Tegen twee uur luidde buiten een paar keer een klok. Dertien zwartgeklede monniken kwamen de kerk binnen, namen plaats in de koorbanken en begonnen aan de Noon, een korte reeks Gregoriaans gezongen psalmen. Het was van een mystiek en een devotie die me stil maakten, zeker nu, nu het leven me zo nadrukkelijk op zijn dieptes wees, de eindeloze duisternis achter de einder.

Bij het vertrek gebaarde een monnik naar mijn zuurstofslangetje en fluisterde: “Gaat het niet zo goed met u?” Toen ik knikte, legde hij een hand op mijn arm en zei: “Ik zal voor u bidden.” En hoe ex-rooms ik ook ben – dat deed me goed.