Waar we het eigenlijk ook eens
over moeten hebben, is het woord ‘eigenlijk’. We gebruiken het om de haverklap,
maar staan er nooit zo bij stil. Behalve nu dan even.
‘Eigenlijk’ klinkt als een
stoplap, een hol woord dat zelf niet veel betekent en vooral dient om een
adempauze te verschaffen als we niet gauw genoeg een antwoord weten of op de
juiste woorden komen. “Nog een wijntje?” “Eh, eigenlijk wou ik naar huis.” Hoe
vond je de voorstelling?” ”Best interessant, eigenlijk.”
Zo zien we al meteen dat een holle
term toch vol betekenis kan zijn. Het woord ‘eigenlijk’ schminkt onze
onzekerheid voor een moment weg. Dat laatste wijntje lusten we wát graag, maar
ja, morgenochtend roept het werk weer, dus we aarzelen tussen twee belangen,
plicht en plezier, en geven onszelf nog een paar tellen bedenktijd. Of het
theater had ons een moeilijk stuk voorgeschoteld, waar we niet eentweedrie raad
mee weten, maar dat wel voor belangrijk doorgaat, zodat we – om niet voor
culturele lichtgewicht door te gaan – naar een ontwijkend antwoord zoeken.
Op die manier gebruikt, kan ‘eigenlijk’
ook suggereren dat we iets doen of laten in het besef dat we het beter kunnen
laten c.q. doen. “Eigenlijk moet ik meer sporten.” “Eigenlijk ben ik te veel
met mijn werk bezig.” Of de onthulling: “Eigenlijk ben ik monogaam.” Het zijn
zinnetjes waarvan de tweede helft ontbreekt. Ik moet meer sporten, maar ben
daar te lui voor. Ik ben een workaholic, want het werk geeft me veel
voldoening. En ik mag dan wel monogaam zijn, voor jou dreig ik een uitzondering
te maken.
Behalve onzekerheid licht er
ook wel een bepaalde diepte achter het woord ‘eigenlijk’ op. Een vraag naar
achtergronden, verscholen bedoelingen en onuitgesproken intenties. “Wat bedoel
je eigenlijk?” “Hou je eigenlijk nog wel van mij?” ”Eigenlijk heeft de regering
de kluit belazerd.” Hier heeft ‘eigenlijk’ de betekenis van ‘in werkelijkheid’,
‘welbeschouwd’ ‘au fond’ of ‘in essentie’. Met een beetje bravoure zou je
kunnen stellen dat achter ons eenvoudige woordje de grootste vragen van de
existentie opduiken. Uiteindelijk zouden we allemaal wel willen weten wat
schijn is en wat wezen, hoe de werkelijkheid nu echt in elkaar steekt, wat toch
de kern is van ons raadselachtige bestaan.
Ik sla op hol, merk ik. Tropenkolder
waarschijnlijk. Het is 31 graden. Geen weer voor moeilijke stukjes, eigenlijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten